Wyjaśnijmy, co robią alpiniści w lesie?

To zbieracze szyszek. W wyłączonych drzewostanach nasiennych zbieramy szyszki z drzew stojących, a żeby zbierać szyszki z 30 metrowych sosen, trzeba mieć specjalistyczne uprawnienia i odpowiedni sprzęt. Stąd alpiniści w lesie.

Skąd leśnicy wiedzą na ile drzew zbieracze muszą wejść i ile szyszek zerwać?

Wszystko jest zaplanowane. To ile nasion potrzebujemy w danym roku wiemy z dużym wyprzedzeniem. A żeby wiedzieć dokładnie ile szyszek zerwać żeby otrzymać potrzebną ilość nasion, latem, w sierpniu określamy urodzaj szyszek w drzewostanach. Już latem szacujemy jakie są możliwości zbioru. Z tego drzewostanu w którym jesteśmy, w leśnictwie Borek, potrzebujemy na przykład 2 kg nasion. Wiemy, że ze 100 kg szyszek sosny, średnio możemy otrzymać od 1-1,5 kg nasion. Czyli tu, na Borku, w tym drzewostanie, przy średnim urodzaju, potrzebujemy około 200-300 kg szyszek. Przy średnim urodzaju zbieracze muszą wejść na większą ilość drzew, bo na drzewach jest mniej szyszek. Taki pierwszy szacunek robi się w sierpniu. Określa się urodzaj czyli ilość szyszek na drzewie. Zbieracze wchodzą na drzewa. W tym roku, w drzewostanie ilość szyszek z jednego drzewa zamyka się w granicach od 1 kg do 4 kg. Takie wstępne szacunki były wykonane latem. Później pod koniec października wykonywaliśmy zbiory próbne szyszek, zbieracze wchodzili na około 10 drzew w drzewostanie, zrywali szyszki, z których próbka została wysłana do oceny do Instytutu Badawczego Leśnictwa. Na tej podstawie określona została procentowa wydajność nasion i ich jakość. Mając już te dane, oszacowany zbiór i wiedząc ile potrzebujemy nasion, możemy doprecyzować ilość szyszek do zbioru. I jeżeli tak jak w tym roku wydajność jest niższa, a jakość dobra (wszystkie nasiona sosny są w pierwszej klasie, a wydajność w granicach 1 %), to zwiększamy ilość szyszek do zbioru. W tym roku w tym drzewostanie o około 10% - 20%. Czyli tu jak szacowaliśmy na początku 200-300 kg, to wiemy, że musimy zebrać przynajmniej 250 kg nasion, żeby zgromadzić zapasy na zakładanie upraw pochodnych. Wiadomo, że po wyłuszczeniu, otrzymane nasiona trafią do szkółki leśnej, w szkółce zostaną wyhodowane sadzonki, które będą służyły do założenia upraw pochodnych z tych drzewostanów. My musimy zachować ciągłość trwania lasów, z nasion z tego drzewostanu musi powstać uprawa. Wszystko jest do policzenia, znamy ilość nasion jaką trzeba wysiać w szkółce, wiemy ile sadzonek wyhodujemy, ile sadzonek musimy posadzić na uprawie, żeby zachować ciągłość dla tego drzewostanu. To wszystko jest policzalne, ale musimy też pamiętać o zapasie nasion, który musimy mieć zgromadzony na przynajmniej kilka lat. W magazynie nasion, przy wyłuszczarni przechowujemy zapas nasion na przynajmniej trzy lata dla drzewostanów gospodarczych, a na pięć lat dla drzewostanów wyłączonych.

Czyli jak często w Puszczy Piskiej można spotkać alpinistów?

W drzewostanach sosnowych co roku. Co roku sosna obradza, jest tego więcej lub mniej. Drzewostany niejednorodnie obradzają, czyli jak w jednych drzewostanach możemy zebrać więcej szyszek, to w drugich zbierzemy mniej. Leśnicy muszą podglądać przyrodę i wykorzystywać urodzaj. Tak jak mówiłem drzewostany obradzają cyklicznie, co roku nie mamy urodzaju. Dobrze widoczne jest to u dębu. Nie zawsze jest możliwość zbioru nasion przy zachowaniu jakości i wydajności. Czasem zbiory są nie opłacalne, jest mało nasion. Wykorzystujemy lata dobrego albo tak jak jest teraz średniego urodzaju, a nie lata słabe gdzie jakość i ilość jest niższa. W tym roku w Nadleśnictwie Maskulińskie zbierzemy około 2 tony szyszek sosny, z których otrzymamy około 30 kg nasion".

Wyłączony Drzewostan Nasienny - drzewostan o wysokiej jakości, zdolny do obfitego obradzania nasion, chroniony i przeznaczony do intensywnej produkcji nasion. Wyłączone drzewostany nasienne wpisywane są do „Krajowego rejestru WDN".

Na pytania odpowiadał:

Kierownik wyłuszczarni nasion w Rucianem-Nidzie, Sławomir Fura